ดนตรีบำบัดคืออะไร และมีกี่ประเภท
ดนตรีบำบัด เป็นเทคนิคทางการแพทย์ที่ใช้ดนตรีเป็นเครื่องมือในกระบวนการบำบัด วิธีนี้มีความแพร่หลายในด้านการแพทย์ และการใช้ดนตรีในบำบัดช่วยเสริมสร้างการฟื้นฟูร่างกายและจิตใจ รวมทั้งเพิ่มพิสัยในการสื่อสารและสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่นด้วยการใช้ดนตรีเป็นช่องทางคอมมูนิเคชั่นและการสร้างสรรค์อารมณ์ให้กับผู้รับการบำบัดได้ แต่เนื่องจากศาสตร์นี้ไม่ได้เป็นที่รู้จักในหมู่คนไทยมาก เพราะฉะนั้นวันนี้เราเตรียมข้อมูลมาให้คุณแล้ว
ทำความรู้จักดนตรีบำบัดคืออะไร แล้วมีกี่ประเภทบ้าง
ดนตรีบำบัด คือ การใช้องค์ประกอบทางดนตรี เช่น เนื้อเพลง ท่วงทำนอง และจังหวะ มาใช้ฟื้นฟูอาการต่าง ๆ ของผู้ป่วย โดยนักดนตรีบำบัดจะเป็นผู้จัดการเกี่ยวกับกิจกรรมและเพลงที่จะใช้ในการบำบัดให้แก่ผู้เข้ารับการบำบัด โดยจะใช้ดนตรีบำบัดทางกายภาพหรือทางจิตใจขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ในการฟื้นฟูอาการ การใช้ดนตรีบำบัดในทางกายภาพคือ การเคลื่อนไหวตามจังหวะดนตรี การเล่นเครื่องดนตรี หรือการร้องเพลง ส่วนการใช้ดนตรีบำบัดทางจิตใจคือ การฟัง แต่ดนตรีบำบัดถูกนำมาใช้ในทางการแพทย์ได้อย่างไร?
ประวัติของดนตรีบำบัดเริ่มต้นจากตำนานกรีกโบราณที่มีความเชื่อว่าเสียงดนตรีสามารถช่วยไล่สิ่งที่ไม่ดีออกจากร่างกายและช่วยคลายอาการที่ส่งผลโรคภัยไข้เจ็บ ขณะที่วิทยาศาสตร์พัฒนาขึ้น ฟลอเรนซ์ ไนติงเกล (Florence Nightingale) ผู้ถือฐานการพยาบาลสมัยใหม่นำดนตรีมาใช้ในทางการแพทย์เมื่อปี พ.ศ. 2402 โดยเชื่อว่าดนตรีสามารถช่วยในการฟื้นฟูอาการของผู้ป่วยจากโรคต่าง ๆ ภายหลัง การใช้ดนตรีในทางการแพทย์แพร่หลายมาก และในปี พ.ศ. 2487 มหาวิทยาลัยมิชิแกน (University of Michigan) เปิดหลักสูตรดนตรีบำบัดครั้งแรก นอกจากนี้ หลักสูตรดนตรีบำบัดก็เริ่มเปิดสอนในสถาบันอุดมศึกษาและมีการวิจัยที่กว้างขวางทั่วโลกในหลายประเทศ
สำหรับประเทศไทย เริ่มมีการนำดนตรีบำบัดมาใช้ในทางการแพทย์ครั้งแรกประมาณปี พ.ศ. 2510 ที่โรงพยาบาลศรีธัญญาในจังหวัดนนทบุรี โดยคุณรำไพพรรณ ศรีโสภาค (ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์) คู่ควรยกย่องในการนำศาสตร์ดนตรีไปใช้ในการแพทย์ ทั้งนี้ดนตรีบำบัดมี 2 ประเภท
- ดนตรีบำบัดด้านกายภาพคือการร่างกายตอบสนองต่อดนตรีบำบัด ไมว่าจะเป็นการร้องเพลง เล่นเครื่องดนตรี หรือเคลื่อนไหวตามจังหวะดนตรี ซึ่งการตอบสนองนี้ทำให้อวัยวะต่าง ๆ ในร่างกายถูกกระตุ้น เช่น อัตราการเต้นของหัวใจเร็วขึ้นและการไหลเลือดเพิ่มขึ้น ดังนั้นดนตรีบำบัดสามารถช่วยในการฟื้นฟูสุขภาพจากโรคต่าง ๆ เช่น โรคความดันโลหิตสูง ไมเกรน โรคหลอดเลือดหัวใจ และอื่น ๆ
- ดนตรีบำบัดด้านจิตใจโดยทั่วไปทำให้สภาวะทางอารมณ์ดีขึ้น เนื่องจากการฟังดนตรีบำบัดเป็นการเปลี่ยนจุดสนใจของบุคคลให้เทราะกับตัวเอง นอกจากนี้เสียงของดนตรียังสามารถสร้างคลื่นสมองเคลื่อนไหวในจังหวะเดียวกับจังหวะดนตรี หากดนตรีบำบัดสามารถทำให้เกิดคลื่นสมองที่ทำให้รู้สึกผ่อนคลายในระดับลึก นี่มีประสิทธิภาพเท่ากับการทำสมาธิ ที่ช่วยในการฟื้นฟูโรคสมาธิสั้น (ADHD) และดนตรีบำบัดยังกระตุ้นการทำงานของสมองให้ปลดสารเอ็นโดรฟิน (Endorphin) ซึ่งเป็นสารที่เพิ่มความผ่อนคลายและความสุข และสามารถช่วยลดความวิตกกังวล ความเครียด และอาการคลื่นไส้ได้ด้วย นอกจากนี้ยังช่วยในการคลายความตึงเครียดและมองโลกในมุมที่ดีขึ้นด้วย